O wkraczaniu w pustkę

Od paru ładnych dni myślę jak ugryźć „Enter the void”*. Co więcej, mimo tego całego czasu spędzonego na rozmyślaniu o Oskarze, Lindzie, Noé czy Tokio ciągle jestem jak dziecko we mgle. Dlatego też to, co napiszę, będzie wyjątkowo subiektywne. Liczę się też z tym, że z pewnych względów (o których za chwilę) mogłam obejrzeć zupełnie inny film niż spora część widzów, dlatego też proszę o wyrozumiałość:).

Zwiastun. Plus dodatni: jest dobry. Plus ujemny: można się po nim spodziewać trochę innego filmu.

http://www.youtube.com/watch?v=lI89ovR36r0

„Enter the void” ma niewątpliwie to coś, co sprawia, że film uwiera, drapie w jakiejś trudno dostępnej części mózgu. „Problemem” jest dla mnie przede wszystkim pierwszoosobowa narracja, na którą zdecydował się Gaspar Noé. Mam wrażenie, że gdyby historia nie była przedstawiona oczami z perspektywy duszy Oskara, powstałaby prościutka opowiastka, której główną strukturę na dodatek widz poznałby na samym początku, podczas rozmowy między Oskarem a jego francuskim przyjacielem, którego imienia niestety zapomniałam. Ten dziwny punkt widzenia, praktycznie nie stosowany przez reżyserów**, nadał „Enter the void” pewnej głębi (nie wymyśliłam jeszcze, czy ta głębia jest pozorna, czy też nie) i jestem niemal pewna, że gdyby nie on, to dwa dni później zapomniałabym o tym filmie.

Kolejną kwestią nie dającą mi spokoju jest to, co się tak naprawdę wydarzyło. Czy Oskar naprawdę został zabity? Jeśli tak, to czy to właśnie Tybetańczycy mają rację co do tego, co się dzieje z nami po śmierci? Może organizm Oskara, ogłuszony narkotykami, w chwili śmierci wyprodukował tę dziwną wizję, która kończy się ostateczną śmiercią mózgu i wejściem w nowe ciało? A może cała ta podróż to po prostu bardzo zły trip, a Oskar nawet nie ruszył się z kanapy? Tak, wiem, te wszystkie „a jeśli” można mnożyć w nieskończoność, ale ciągle mam wrażenie, że coś mi uciekło podczas oglądania i nie wiem, czy to kwestia koncentracji na filmie, czy też może nie znam języka filmowego, którym mówi Noé (jest to jego pierwszy film, jaki miałam okazję oglądać).

Kolejną sprawą, która utrudniła mi odbiór „Pustki” jest fakt, że oglądałam ten film na raty. Nie mogąc się doczekać premiery filmu ściągnęłam wersję r5 z internetu. Film urywał się niespodziewanie, ale w dość logicznym momencie (dusza Oskara wchodzi w martwy płód). Doszłam więc do wniosku, że Oskar wybierał śmierć, próbował wyrwać się z kręgu reinkarnacji – nie wiadomo było tylko, czy mu się to uda. To zakończenie mnie nie uderzyło, nie zszokowało, nie uznałam go za zbyt dziwne – jakoś tak w pokrętny sposób pasowało mi do całej tej historii i mogło stanowić jej integralną całość. Dopiero jakiś czas później przeczytałam wywiad z Noé, z którego wynikało, że kopia filmu, którą miałam, mogła być wadliwa. Po obejrzeniu „Wejść w pustkę” do końca, okazało się, że wnioski, do jakich doszłam, kompletnie różniły się od tego, co chciał pokazać Noé. Nagle okazało się, że historia Oskara jest historią pewnego „zaklętego kręgu”, gdzie przeszłość łączy się z teraźniejszością, a Oskar po prostu nie może uwolnić się od uczuć łączących go z rodzicami, siostrą (mam wrażenie, że uczucia te ocierają się o kazirodztwo) czy od życia, które tak nagle zostało przerwane. Może to dlatego „Pustka” i jej zakończenie (to prawdziwe) nie dają mi spokoju – kompletnie nie pasuje do mojej poprzedniej wizji filmu? A może po prostu chodzi o to, że gdyby nie inna perspektywa i ciekawa warstwa wizualna, zostałby jedynie morał rodem z powieści Paulo C.?

„Enter the void” ma w zasadzie tylko jedną sporą wadę, której jestem na sto procent pewna: obsadzenie Paz de la Huerta w roli Lindy, siostry Oskara. Może jestem uprzedzona (choć nie do końca powinnam, bo jestem od Paz równo o rok starsza, więc na starcie dostała ode mnie spore fory), ale nie lubię jej: nie lubię aktorek, które budują swoją karierę na pokazywaniu biustu i tyłka, a niestety nie kojarzę żadnego filmu, w którym tego nie zrobiła. To, że rozbierała się dla dobrych reżyserów nie ma dla mnie żadnego znaczenia.

Poza tym jest jeszcze jedna sprawa, która mi przeszkadza: nie wyobrażam sobie oglądać „Pustki” na wielkim ekranie. Myślę, że ponad dwie godziny fraktali, błyskających świateł i „posiekanego” montażu byłoby dla mnie bardzo męczące, przez co doszłabym do wniosku, że Noé jest marnym reżyserem, historia beznadziejna, a Paz wkurza mnie jeszcze mocniej. I takie pytanie retoryczne na sam koniec, bo zastanawia mnie jedna rzecz: czy naprawdę nie dałoby się nakręcić tego filmu tak, aby chorzy na epilepsję nie dostawali ataków w kinie?

* Co tłumaczy choć odrobinę, czemu ostatnio nie pisałam recenzji.
** W sumie to dlaczego? Czy chodzi o to, że jest to trudne do nakręcenia? Ogranicza w dość konkretny sposób reżysera? Jest wbrew kanonom sztuki reżysersko-operatorskiej? A może po prostu utrudnia odbiór filmu?